1995-2005жж. Қарағанды қаласындағы дизентериямен сырқаттанушылықты ретроспективті эпидемиологиялық талдау

 

Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті

Коммуналды гигиена және эпидемиология  кафедрасы

 

 

 

 

 

Курстық жұмыс

1995-2005жж. Қарағанды қаласындағы  дизентериямен сырқаттанушылықты  ретроспективті эпидемиологиялық  талдау

 

 

 

 

Орындаған: 503 топ ҚДС Сапишева А.Г.

Тесерген: м.ғ.к.доцент Шайзадина Ф.М.

 

 

 

 

 

 

 

Қарағанды 2013

Мазмұны:

 

1. Кіріспе
2. Ретроспективті эпид талдау
3. Эпидемияға қарсы шаралар
4. Қорытынды
5. Пайдаланған әдебиет

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дизентерия

 

Син: шигеллез

Дизентерия (dysenteria) – интоксикация көріністерімен жүретін және тоқ ішектің дистальды бөлігін басым зақымдайтын, шигеллалармен шақырылатын жұқпалы ауру.

Этиологиясы. Дизентерия қоздырғышы Shigella туысы, Enterobacteriaceae тұқымдастығына жатады. Қазіргі кезде дизентерия қоздырғышының 50-ден астам серологиялық типтері бар. Шигеллалардың 4 түрін ажыратады: 1) Sh. dysenteria-ға жататын Григорьева-Шига, Штуцер-Шмитц, Лардж-Сакс; 2) Sh.flexneri Нбюкастл түрастымен; 3) Sh. boydi; 4) Sh. sonnei. Морфологиялық барлық түрлері бір-біріне ұқсас, 0,3-0,6Х1-3 мкм таяқша тәрізді бактериялар. Қозғалмайды, спора мен капсула түзбейді, грам теріс, қарапайым қоректік орталарда жақсы өседі. Бұзылған кезде интоксикациялық синдромның себебі болатын эндотоксин бөледі.Экзотоксин түзуге қабілетті, олардың ішінде энтеротоксиндер (термолабильді және термостабильді) ішек саңылауына сұйықтықтардың секрециялануын тудырады, цитотоксин – эпителиальды жасушалардың мембраналарын бұзады. Дезинфекциялық заттарға өте сезімтал.

Эпидемиологиясы. Инфекция көзі – жедел немесе созылмалы дизентериямен науқас адамдар, реконвалесценттер, бактерия тасымалдаушылар.Басым эпидемиологиялық қауіп тудыратындар – аурудың қозу кезеңінде қоршаған ортаға көп мөлшерде қоздырғышты бөлетін жедел дизентериямен науқастар. Берілу механизмі – фекальды-оральды. Берілу жолдары – алиментарлы,  су және тұрмыстық-контактты. Берілу факторлары – тағамдық заттар, су, қол және тұрмыстық заттар, шыбындыр, топырақ. Қабылдаушылық әр түрлі жас топтарындағы адамдарда әр түрлі (мектепке дейінгі жастағы балаларда басым). Жаз-күз айларында көп таралады. Инфекциядан кейінгі иммунитет тұрақсыз, типіне және түріне байланысты 1 жылға дейін.

Алдын алу шаралары. Дизентериямен күресу емдік-профилактикалық, санитарлы-гигиеналық және эпидемияға қарсы шаралар комплексімен жүреді.

 

 

 

 

 

 

 

1995-2005 жж. кезеңінде дизентериямен сырқаттанушылық динамикасы

Жылдар	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005
Тұрғындар саны	583100	591200	600100	607400	617400	624000	633300	641100	613617	614600	608500
Ауырғандардың абсолютті саны 100 тұрғынға	767	997	742	921	957	1041	925	1190	663	952	839
J‰ сырқаттанушылық  көрсеткіші	131,5	168,6	123,6	151,6	155,1	166,8	146,0	185,6	108,0	154,8	137,8

  Кесте 1.

 

График 1.

Алынған мәліметтер бойынша 2006 жыл келер жылдағы тенденциясы анықталды. Бірақ осы жылы сырқаттануын келер жылдар қисығы өткен жылдағы сырқаттанушылықтың әрбір көтерілуі жыл сайын тенденция деңгейімен төмендеп отырғаны байқалды. Осы себептерге байланысты сырқаттануын болжам жылдағы көлемі 2006 жылы 164,5 және 130,6 дейінгі аралығында болады.

 

 

1995-2005 жж. Қарағанды қаласындағы дизентериямен сырқаттанушылық көрсеткіші

Кесте 2.

Жылдар	Абсолютті саны		Х
1995	767	131,5	-5	25	-657,5	149,6
1996	997	168,6	-4	16	-674,4	149,3
1997	742	123,6	-3	9	-370	149,0
1998	921	151,6	-2	4	-303,2	148,7
1999	957	155,1	-1	1	-155,1	148,4
2000	1041	166,8	0	0	0	148,1
2001	925	146,0	1	1	146,0	147,8
2002	1190	185,6	2	4	371,2	147,5
2003	663	108,0	3	9	324	147,2
2004	952	154,8	4	16	619,2	146,9
2005	839	137,8	5	25	689	146,6
2006			6			147,5
∑	9994	1629,4		110	-10,8

 

 

Сырқаттанушылықтың  өсу және кемуінің орташа жылдық темпі

 

 

 

 

 

 

Кесте 3.

Жылдар				∑
1995	131.5	149.6	-18.1	∑ ∑ +
1996	168.6	149.3	19.3
1997	123.6	149.0	25.7
1998	151.6	147.8	2.9
1999	155.1	148.4	6.7
2000	166.8	148.1	18.7
2001	146.0	147.8	-1.8
2002	185.6	147.5	38.1
2003	108.0	147.2	-39.2
2004	154.8	146.9	7.9
2005	137.8	146.6	-8.8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1995 жылдан 2005 жылға дейінгі аралықтағы айлық типтік сырқаттанушылық мәліметтері

Кесте 4.

Айлар	Сырқаттанушылық көрсеткіші
		95% мүмкіншілік
Қаңтар	5,870	7,540	4,210
Ақпан	4,550	5,100	4,010
Наурыз	3,580	4,820	2,340
Сәуір	6,690	5,270	2,100
Мамыр	4,750	5,970	3,520
Маусым	6,140	9,500	2,780
Шілде	7,530	9,050	6,000
Тамыз	24,840	31,600	18,080
Қыркүйек	40,720	54,660	26,780
Қазан	28,590	38,090	19,090
Қараша	11,540	12,270	10,810
Желтоқсан	5,060	5,440	4,680

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                  График 2.

 

 

 

Маусымдық жоғарылаудың басталу мерзімі – төменгі шекарасы 22 шілде, жоғарғы шекарасы – 12 сәуір, соңы – төменгі шекарасы 20 желтоқсан, жоғарғы шекарасы 26 желтоқсан. Маусымдық жоғарылау ұзақтығы – төменгі шекарасы ≈5 ай, жоғарғы шекарасы≈7 ай.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дизентерия сырқаттанушылығының 0-1  жас аралығындағы көрсеткіштердің таралу динамикасы

Кесте5.

Жылдар		Х
1995	357.8	-5	25	-1789	-366.1
1996	570.3	-4	16	-2281.2	-152.2
1997	343.6	-3	9	-1030.8	61.7
1998	619.3	-2	4	-1238.6	275.6
1999	650.9	-1	1	-650.9	489.5
2000	626.5	0	0	0	703.4
2001	585.4	1	1	585.4	917.3
2002	398.1	2	4	796.2	1131.2
2003	692.1	3	9	2076.3	1345.1
2004	1384.4	4	16	5537.6	1559
2005	1509.2	5	25	7546	1772.9
2006		6			1986.8
∑	7737.6		110	23532

 

 

=1615,2+(-243,4*6)=154,8

 

Дизентерия сырқаттанушылығының өсу және кемуінің орташа жылдық темпі

 

 

 

Дизентерия сырқаттанушылығының көпжылдық динамикасы

Кесте 6 .

Жылдар	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005
	357.9	570.3	343.6	619.3	650.9	626.5	585.4	398.1	692.1	1384.4	1509.2

 

1995-2005 ж дизентерия сырқаттанушылығының 0-1 жас аралығындағы көпжылдық динамикасының графигі

                 График3

1995-2005 ж ж.  дизентерия сырқаттанушылығының  қауіп қатер тобына  жаңа туған нәрестелер мен 0-3 жас аралығындағы  балаларды жатқызамыз.  Дизентерия сырқаттанушылығының көпжылдық динамикасын №3 графикке қарай отырып анықтаймыз, яғни, сырқаттылықтың  ең жоғарғы мәндері: 1995,1997,1999 жылдарға сәйкес келеді. Дизентерия сырқаттанушылығының 0-1 жас арасындағы өсу және кемуінің орташа жылдық темпі тең, ал 2006 жылға болжам жасасақ 154,8% тең болады.

 

 

Сырқаттанушылықтың  теориялық деңгейі

Кесте7.

Жылдар				∑
1995	357.8	-366.1	723.9	∑   ∑   +
1996	570.3	-152.2	722.5
1997	343.6	61.7	281.9
1998	619.3	275.6	343.7
1999	650.9	489.5	161.4
2000	626.5	703.4	-76.9
2001	585.4	917.3	-331.9
2002	398.1	1131.2	-733.1
2003	692.1	1345.1	-653
2004	1384.4	1559	-174.6
2005	1509.2	1772.9	-263.7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Дизентерия сырқаттанушылығының  1  жас аралығындағы көрсеткіштердің таралу динамикасы

Кесте8.

Жылдар		Х
1995	559.8	-5	25	-2799	660.9
1996	874.7	-4	16	-3498.8	674.5
1997	659.9	-3	9	-1979.7	688.1
1998	683.3	-2	4	-1366.6	701.7
1999	856.2	-1	1	-856.2	715.3
2000	883.2	0	0	0	728.9
2001	471.0	1	1	471.0	742.5
2002	590.7	2	4	1181.4	756.1
2003	544.6	3	9	1633.8	769.7
2004	760.4	4	16	3041.6	783.3
2005	1134.7	5	25	5673.5	796.9
2006		6			810.5
∑	8018.5		110	1501

 

 

=478,2+(-60,9*6)=112,8

 

Дизентерия сырқаттанушылығының өсу және кемуінің орташа жылдық темпі

 

 

 

Дизентерия сырқаттанушылығының көпжылдық динамикасы

Кесте 9 .

Жылдар	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005
	559.8	874.7	659.9	683.3	856.2	883.2	471.0	590.7	544.6	760.4	1134.7

 

1995-2005 ж дизентерия сырқаттанушылығының 1 жас аралығындағы көпжылдық динамикасының графигі

График4

1995-2005 ж ж.  сырқаттылықтың қауіп қатер тобына 1 жасқа  дейінгі балалар жатады. Дизентерия сырқаттанушылығының  1 жас аралығындағы көпжылдық динамикасын №4 график бойынша карастырамыз.  Сырқаттылықтың жоғарғы мәндері 1995, 1996,1997,1999 жылдарға сәйкес келеді, қалған жылдары cәйкесінше төменірек.

 

 

 

 

 

Сырқаттанушылықтың  теориялық деңгейі                             

Кесте10.

Жылдар				∑
1995	559.8	660.9	-101.1	∑   ∑   +
1996	874.7	674.5	173.2
1997	659.9	688.1	-28.2
1998	683.3	701.7	-18.4
1999	856.2	715.3	140.9
2000	883.2	728.9	154.3
2001	471.0	742.5	-271.5
2002	590.7	756.1	-165.4
2003	544.6	769.7	-225.1
2004	760.4	783.3	-22.9
2005	1134.7	796.9	337.8

 

 

 

Тұрғындар	2005 жыл
	А	J	%
1 жасқа дейін	123	1509,2	22,6
1 жас	95	1134,7	17,0
2 жас	64	676,1	10,1
3 жас	49	466,6	7
4-6	92	801,1	12
7-9	42	148,6	2,2
10-14	49	101,4	1,5
14 дейін	514	957,9	14,4
15-19	59	104,7	1,5
20-29	114	110,1	1,6
30-39	44	426,4	6,4
40-49	26	90,5	1,3
50-59	28	43,2	0,6
60 жас жоғары	54	80,0	1,2
Барлығы		6650,5	100

2005 жылы  Қарағанды қаласында дизентериямен сырқаттанушылықтың әр түрлі жастар арасындағы таралуы

Кесте 6.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

График 3.

 

2005 жылы әр түрлі жастар арасындағы дизентериямен сырқаттанушылықтың көп таралуы байқалған. 3 график бойынша 1 жасқа дейінгі балалар, 3-6 жас және 10-19 жас аралығындағы балалардың  сырқаттануларының сызба конфигурациялары ұқсас , бірақ циклділік 1 жасқа дейінгі балаларда айқын білінеді. Ересектерде тенденциясының біршама төмендеуі байқалады. 1 жасқа дейінгі балалардың сырқаттануының себебі жасанды тамақтанумен немесе иммунитеттің толық қалыптаспауымен байланысты болуы мүмкін. Ұйымдасқан мектепке дейінгі балалар мекемесі (3-6жас) мен мектептегі (10-18жас) балалар арасында сырқаттанушылықтың таралу себебі олардың бір асханадан тамақтануында және жеке бас гигиенасын сақтамауында болуы мүмкін.

 

 

 

 

 

 

 

2005 ж.	БДБМ саны	Балалар саны	БДБМ зақымдалуы	%	Оның ішінде жағдайлар санымен				Ауырғандардың барлығы
					1	2	%	3		%
Бөбектер бақшасы	8	598	2	25	2				2	0,3
Бала-бақша	5	346	1	20	1				1	20
Балалар ұжымы	138	8274	40	29	39	1	0,7		41	0,5
Мектептер	84	70622	84	100	80	2	2,4	2	90	0,1
Мектеп-интернат	15	3417	5	33	4			1	7	0,2
Санаторий	5	735	1	20	1				1	0,1
Балалар үйі	2	186	1	50	1				1	0,5
Мүгедектер  үйі	23	10292	4	17	3	1	4,3		5	0,05
СПТУ
Барлығы:	280	114472	138		131	4		3	148

2005 жылда тұрғындардың жедел  дизентериямен зақымдалуы

Кесте 7.

 

Кестеге қарай  отырып 2005 жылы балалар ұжымы мен  мектептерде дизентнриямен зақымдалу кеңінен таралған. Таралу себебі мынадай жағдайларға байланысты болуы мүмкін: тамақтану жері ортақ (асхана), жеке бас гигиенасын сақтамау және де адамдар санының көп болуы.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бір жасқа дейінгі балалардың әр түрлі  тамақтандыру кезіндегі сырқаттанушылығы

Кесте 8.

1 жасқа дейінгі  сырқаттанушылық	Тамақтандыру			Ас үйінде тамақтану	Үй тағамымен  байланысы	Дүкен тағамымен  байланысы	Жеке бас  гигиенасын сақтамау
	Емізу	Жасанды	Аралас
123	20	62	41	14	60	24	32
%	16.2	50.4	33.3	11.3	48.7	19.5	26.0

 

Бұл кестеде  жасанды тамақтану(50,4%), аралас тамақтану(33,3%), үй тағамымен байланысты(48,7%), жеке бас гигиенасын сақтамау(26,0%) жоғарғы көрсеткіштерді көрсетіп отыр. Себебі бұл нәрестелерде ана сүтімен берілетін ақуыздардың болмауымен, иммунитеттің нашар дамуымен және жасанды тағамды дайындау кезінде тазалықты сақтамаумен байланысты болуы мүмкін. Сырқаттың таралуының негізгі себебі жеке бас гигиенасын дұрыс сақтамау болып  табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1995 жылдан 2005 жылдар кезеңіндегі шигеллездердің  этиологиялық құрылымы

Кесте 9.

Жыл дар	Аурулар	Бак. дәлелд.	Зонне	%	Флекснер	%	Бойда	%	Ньюкестл	%	Григ-Шига	%	Ларж Сакс	%	Шмитд Штуцер	%	Про визор	%
1995	767	279	83	0,8	145	1,4	23	0,2	25	0,2					3	0,03
1996	997	359	160	1,6	54	0,5	20	0,2	126	1,2			6	0,06	3	0,03
1997	742	376	88	0,8	194	1,9	17	0,1	72	0,7	1	0,01			4	0,04
1998	921	457	158	1,5	196	1,9	3	0,03	88	0,8	3	0,03	6	0,06	3	0,03
1999	957	572	123	1,2	333	3,3	25	0,2	71	0,7	3	0,03	6	0,06	7	0,07	3	0,03
2000	1041	660	318	3,1	246	2,4	5	0,05	85	0,8	1	0,01	5	0,05
2001	925	554	213	2,1	176	1,7	35	0,3	96	0,9			30	0,3	3	0,03	1	0,01
2002	1190	731	286	2,8	267	2,6	24	0,2	119	1,1			32	0,3	2	0,02	1	0,01
2003	663	445	143	1,4	161	1,6	7	0,07	82	0,8	1	0,01	44	0,4	6	0,06	1	0,01
2004	952	682	220	2,2	405	4	7	0,07	32	0,3			17	0,1			1	0,01
2005	839	668	207	2,0	416	4,1	8	0,08	12	0,1	1	0,01	15	0,1	8	0,08	1	0,01
Бары:	9994	5792	1999	20	2593	25,9	174	1,7	808	0,8	10	0,1	161	1,6	39	0,3	8	0,08