Автоцистерна

КІРІСПЕ

         Цистерналар сұйық газ сияқты,сусымал сұйық сияқты газ,тәрізді жүктерді шанақтың ерекше формасымен ұсынатын қазандықтарда мұнай өнімдерін,Цистерналар тасымалданатын жүкке байланысты екі топқа бөлінеді тамақ өнімдерін тасымалдау үшін арналған кең наменклатурасын тасымалдау үшін;

   - арнайы  жүктер түріне арналған арнайыландырылған  цистерна.

Жалпы тағайындауға арналған цистерналар келесідей  бөлінеді: ашық (бензин, және тамақ өнімдері сүт,табиғи ауыз су т.б) және  қара (мұнай,минералды майлар және т.б) мұнай өнімдерін тасымалдауға арналған.

       Үлкен қауіп-қатер ашық мұнай  өнімдерінің тұтануынан төменге  ағызып жіберу құралдарын және  жоғарғы қақпақты толық тығыз  бекітіліп жасалуын міндеттейді.Жүк  көтергіш элементтердің түріне  байланысты цистерналардың барлық  негізгі жүктеме конструкциясы  рамамен қабылданады, және бұл жүктемелерде қазандармен қабылданатын конструкция рамасыз цистерналар.

       Автомобиль цистерналарын арнайы газ өтетін колонкалар арқылы сұйытылған газбен толтырылады және булы фазамен ілмектік арматура, манометр, амозапорлы жылдам клапандар, үрленетін свечалар, қорғаныс қабаты, және жерге қондырғыш орнатылады. Колонкалар арасы сұйытылған газдарды сақтайтын резервуарлардан  жер бетінен 30м қашықтықта,ал жер астынан 20 м қашықтықта жәнеде автомобильдер өтетін жолдардан 1 м қашықтықта орналасуы қажет.Автомобиль цистерналарын дайындау ГОСТ 6030-63 енгізбестен бұрын немесе 5000л кем емес сыйымдылық қалқа орнатылады,ол жедел тежеуіш іске қосылған кездепайда болатын  инерциялық күштерді және имульсиялық күштерді  азайтады.Сұйық мұнай өнімдеріне арналған автомобиль цистерналары базалық шассиден,жабдық резервуардан және гидравликалық жүйеден тұрады.

     Автомобиль цистерналарын тек қана сұйытылған газдарды,шығарылған орынынан пайдалану обьектісіне тасымалдау үшін арналған.Сол себептен цистерналарды минималды қажетті сақтандырғышпен,әлмекпен,өлшеу аппаратурасымен,газды ағызу және толтыру патрубоктарымен жабдықтайды. Автомобиль цистерналары рамалық және рамасыз конструкциялы,және автомобиль шассиі жоғары жүргіштікті тіркеме мен жартылай тіркемелер орнатылады.Автомобиль цистерналары және газбалонды автомобильдері арнайы толтырғыш бағанамен  жақсы кірме жолдар орнатылады.

      Автомобиль цистерналары сопақ тәріздес тесік  остермен өлшемі  400 х 450 мм кем болмаитын және дөңгелек тесік диаметрі 450 мм кем болмауы тиіс.Люк қақпағына орнатылатын арматураны қорғау қабықшасымен қаптау керек.Автомобиль цистернасы тек қана сұйытылған газдарды жеткізіп қана қоймай оларды әр түрлі деңгейлерілерде құйып алып және төгу арқылы  резервуарларды толтырамыз.Автомобиль цистерналары негізінен болаттан жасалған ыдыс болып келетін ,үлестіру беріліс  түйіндерімен бірге басқада түйіндері автомобиль шассиіне орнатылады.Автомобиль цистерналары қалыңдығы 4-5 мм болатын электр пісірме қолданып темірден жасалған қазандық.Шет қабырғаларын тасылатын сұйықтықтың әсерінен болатын гидравликалық соққылардан сақтап қалу үшін цистерна конструкциясында ішкі толқын кескіштер қарастырылған.Автомобиль цистерналары,тез жанып кететін,өртке қауіпті жарылғыш және тағы басқа сұйықтықтарды тасымалдауға арналған.Олар өртке қарсы жабдықпен жабдықталған,металл жерге отырғызғыш шынжырлармен,шлангі бекітуге лайықты жұмыс қалыпында болуы тиіс.Тасымалданатын сұйықтық төгіліп шашылмас үшін ағызу крандары мен люк толық жұмыс қалыпында болуы керек.Шығарушы құбыр міндетті түрде автомобиль радиаторына толық шығарылып және шығару тетігі төмен қарап орналасады.Өртке қауіпті сұйықтықтардың минималды ұшып кетуден сақтау үшін цистернаны ашық түстермен бояйды.Автомобиль цистернасы  негізінен горизонтальды цилиндрлі ыдыс, артқа жақ түбінде саймандармен люк жапсарылады.МЕСТ 21561 - 76 сәйкес автоцистернаның келесідей түрлері болады:АЦ – автомобиль цистерналары, ПЦ – тіркеме цистерна, ППЦ – жартылай тіркемелі цистерна.Транспорттық цистерналар сұйытылған көмірсутекті газдарды завод-жабдықтаушыдан КБ дейін,КБ дан толтыру пунктеріне дейін,май құятындарға   тасымалдауға  арналған.Автомобиль цистернасында эллипс немесе дөңгелек тәріздес резервуар автомобиль шассиіне немесе тіркемеге горизонталь орналастырылады.Мұнай өнімдерін тасымалдауға арналған автомобиль цистерналары арнайыландырылған автотранспорт түріне жатқызылады, онда шанақ орнына арнайы жабдық цистерна орнатылады

 

1. ЖАЛПЫ БӨЛІМ

       1.1 Автомобиль концепциясы

       Құрылымды құрастыру жэне автомобиль аналогтың техникалық берілгендеріне анализ:

Автоцистерна  АЦ-66052 (Газ-3302 4x4 шассиі)

Автоцистерна қысқа мерзімде ашық мұнай ѳнімдерінін сақтау 
тығыздығы 860 кг/мЗ тен аспайтын ѳнімдерді тасымалдау үшін арналған. 
Автоцистернаның комплектациясы:

66052-11-15 -ЖН-30-Л-У2 насосымен немесе 1CBH-80A- Л-У2, толтыру 
операциясын жүргізу қызметін атқарады, бір сыйымдылықтан екінші 
сыйымдылыққа отынның босатуы және қайта толтыруы. Цистернанын, 
әрбір бѳлімі деңгейдін, нұсқағышы ішінде орнатылатын қылтаның деңгейін 
кѳрсететін нұсқағыш, қылтаның, қақпағы құйма люкпен және тыныс 
клапандарымен жабдықталған.Автоцистерна жабдықталған ауа айналып ѳту құрылыммен, жұмыс қылтаның аймағында және ѳртке қарсы жабдығының жұмыс алаңымен жәшік айдау және copy жеңдерінің, қалауы, тұтқасы бар саты үшін қаламсауыттармен жабдықталған. Арнайы электр жабдықтары - тұрақты токтың бір ѳткізгіш жүйесі,отыннын, шекті деңгейінің бақылауының жүйесінен 
тұрады. Автоцистерна базалық шасси жүретін жол жағдай шарттарына 
пайдалануға арналған.

Базалық  шассиі                                                                                         ГАЗ-3302

Дѳңгелек формуласы                                                                                           4x2

Автоцистернаның толық массасы                                                                     3500

Цистернаның моделі                                                                                АЦ-66052

Цистернанын, материалы                                                        Тот баспайтын болат

Цистернаның сыйымдылығы л                                                                      1800

Секция саны                                                                                (1ден 3-ке дейін )

Цистерна                                             сопақ қималы, екі шеттетілген бѳлімдермен

Жүк көтергіштігі                                                                                               1800

Автоцистернаньщ толық массасы, кг                                                          3500

Толық массаның, үлестірілуі, кг:

• алдыңғы ось                                                                                                  1300
• артрқы оське                                                                                                 2200

Ең үлкен жылдамдығы км/сағ                                                                            115

Қозғалтқыш                                                                                       карбюраторлы

Ең үлкен қуаты кВт                                                                                               71

Ең үлкен айналдырғышмомент Нм                                                             1710,41

Ең үлкен айналдырғыш момент кезіндегі иінді біліктің айналу жиілігі

айн/мин                                                                                                              2500

Ілініс муфтасы                                                               механикалық,фрикционды.

Беріліс қорабы                                                                    механикалық ,5 сатылы.

Негізгі беріліс                                                                             біртекті гипоидты

Шина                                                                                                      185/75R16C

Бақылау отын шығыны 50 км/сағ кезінде100л/км                                            12,8

Цистернадағы  жанармай ѳнімінің

мүмкін қалдығы                                                          0- ден ойылған сыйымдылғы

Ішкі  қуыстың атмосферамен

қатынасы                                                          тынысты құрылғы арқылы (клапан)

Габаритті ѳлшемдері, мм:

Ұзындығы                                                                                                          5470

Биіктігі                                                                                                               2120

Максималды жылдамдығы км/сағ                        ѳздігінен copy,күйын тәрізді,

бір сатылы                                                                              ЖН-30-Л-У2 
Цистернаның бір бөлімінен құйылу уақыты, мин:

• кұйынды  насос арқылы                                                                              45/35

Қозғалтқыш:

Моделі                                                                                              740.31 (Евро-2)

 

Сурет. 1.Автокѳліктің цистернасы АЦ-4,0-131-цистернаның қазандығы, 2-артқы бѳлігі, 3-артқы түбі,5-тұндырғы, 6- 
сүзгі, 7-тұндырғының қақпағы, 8-каттылық қыры, 9-бекіткіш, 10- 
Қысым арқылы соратын құбыр, 11-обод,12-алдыңғы түбі, 13,15,18- 
құбырлар; 14-алаң; 16-қылта, 17-бұрыш.

 

       1.2 Мұнай ѳнімдеріне арналған автокѳлік цистернасының

            классификациясы

       Мұнай ѳнімдерінің бір жағынан жіберуі үшін автокѳлік шандары 
шанақ орынына қасында цистерна және арнайы жабдық орнатылатын 
мамандандырылған автокѳлік құралдарға жатады.

       Мұнай ѳнімдері үшін автокѳлік шандары келесі белгілер 
бойынша классификациялайды базалық шассидің түрі мұнай ѳнімнің 
түрі қолданылуы базалық шасси ѳсіне жүктеме базалық шассидін 
ѳткізгіштігі  базалық шассидың жүк кѳтергіш элементтің түрі.

       Автокѳлік цистерналары базалық шасси ретінде жүк таситын 
автокѳліктерді түр ескерілген негізді үлгілерді қолданылады, тіркеме және 
жартылай тіркемелерде.

       Тасылатын мұнай ѳнімдерінің түрлері бойынша автокѳлік шандарының, 
классификациясы олардың, физикалық-химиялық қасиеттерін 
айырмашылықпен ескертіледі.Цистерналарға тѳлқұжаттардағы олар үшін 
арналған мұнай ѳнімдерінің тығыздығы кѳрсетіледі ѳлшем бір жағынан 
жіберуде ауыр мұнай ѳнімінен астам сол ѳстік күштер үлкеді. Бұл негізді 
автокѳлікті қызмет мерзімін азайтады. Цистерналар толтыруда ауыр мұнай 
ѳнімнен астам сергектемеп олардың қолдануының, тиімділігі тѳмендетеді. 
Мұнай ѳнімдері үшін цистерналар тағайындауға және атқарылатын 
функциялар бойынша кѳлік және жанар май құятынға бѳлінеді.

1.1-кесте.  Автоцистерналардың классификациясы.

 

 

      Кѳлік цистерналары тасымалдау үшін тек қана мұнай арналған-өнімдер. 
Қатар тасымалдаумен жанармай құятын цистерналар автокѳліктерді 
жанармай бактарда мұнай өнімдерінің беруін арнайы таратылатын 
жүйелер арқылы жүзеге асырады. Автокѳлік шандарының параметрлері 
негізді шассилардың параметрлерімен реттеледі:толық масса мүмкін жүк 
кѳтеретінмен,ѳткізгіштік,габаритті ѳлшем.Осылай мұнай ѳнімдері үшін 
цистерналар сондықтан, сонымен қатар негізді шассилар, астында - екі 
топтарда бѳлінеді.Автомобиль жолдарындағы пайдалануы үшін ортақ 
желі жэне топтық, цистернасының барлық автомобиль жолдарына 
пайдалануы үшін болып табыл топтың цистерналары (цемент бетон, 
асфальтобетон және тарау) іргелі.Ѳстер бойынша массаның,лестірілуі 
және ГОСТтың, талаптарымен сәйкес автокѳлік шандарының, толық 
массасы келесі шамалар асуы керек:

        Автокѳліктердің ѳткізгіштігі маңызды қолдану кезіндегі сапалардың, бірі болып табылады. Автокѳлік шандарының қабілеттілігімен ол жер және 
жолсыздық бойынша қозғалуға бейнеленеді, сонымен бірге жұмсақ жер 
астындағы жолдар бойынша. Мысалы, мұндай жұмыс жағдайлары ѳріске 
мұнай ѳнімдерінің жеткізуінің жанында жазғытұры және күзде кездеседі. 
Автокѳлік шанының ѳткізгіштіктері бойынша үлкен ѳткізгіштіктің 
автокѳліктерінің, негізді шассиларына кәдімгі ѳткізгіштік және автокѳлік 
шанының автокѳліктерінің, негізді шассиларына автокѳлік шанында бѳлуге 
болады. Цистерналар сұйықтардың тасымалдауы үшiн арналған: оның өңдеуiнiң мұнай және өнiмдерi, (қышқыл, сiлтi сал тағы басқалар күрделi заттар) химиялық жолмен - белсендi және агрессивтi сұйық заттар, (пропан, оттек) сұйытылған газ,су,(сүт тасушы)жастар, сiрне. Автоцистерналар - цистерна (ұн арба )ұнның тасымалдауы және цемент үшiн сонымен бiрге қолданылады.

       Цистерналар танып бiледi:

Түр бойынша  жалпы тағайындау - мұнай өнiмдерiнiң  тасымалдаулары үшiн,арнайысы - жүктердiң  нақтылы түрлерi үшiн,конструкциялар бойынша,болатын рамалар цистерналар,қапталсыз  конструкцияның,цистерналары болып  жіктеледі.

Өстердiң  саны бойынша:

- төрт өстiсi;

- сегiз өстiсi;

сыйымдылығы  бойынша:

- 60 тонналық;

- 120 тонналық;

- 125 тонналық.

       Цистерна қазандығы жүктi тасымалдау үшiн (мұнай өнiмi, су, химия заттары, цемент) артық қысымсыз арнала алады немесе (сұйытылған газдар ) қысыммен.

Жүктiң тасымалдаулары үшiн сыйымдылығы соңғы жағдайда қолданылатын (қысыммен ыдыстары бар  ұқсастық бойынша) ыдыспен ат қойылады. (0 C ) нормалы шарттар болатын қайнау нүктелерiнiң газдарының сұйылған түрiндегi тасымалдаулары үшiн төменде вагондарды қолданылады - болатын криогендi ыдыстарцистерна.  
Тасылатын заттардың оларында әсерiмен коррозиясынанғы қазан металлының қорғаулары үшiн коррозияның ингибиторларының тасылатын жүгiне арнайы iшкi жамылғылар, немесе қосымшаларды қолданады.

 

        1.3.Автомобиль цистерналарының қажеттігі, жіктелуі және жалпы талаптар.

 

         Автомобильді цистерналар келесі жүктерді тасуға арналған, солардың ішінде мұнай өнімдері (бензин, дизель отындары, битум); химиялық заттар (қышқылдар, синтетикалық өнімдер); балқытылған түрдегі қатты заттар (күкірт, нафталин); сұйықталған және қысылған газдар (бутан, аммиак, хлор,азот); ұнтақ және түйіршікті материалдар (цемент, ізбес тас, гипс, минералды тыңайтқыштар); жартылай сұйық материалдар (бетон).

        Көрсетілген жүктерді тасуға арналған арнайы қозғалмалы құрылым келесі белгілер бойынша жіктеледі:

- технологиялық  жабдық қойылған негізгі шасси түрі бойынша (автомобиль - цистерна, тіркеме - цистерна, жартылай тіркеме - цистерна) және оның жүргіштігі бойынша (кәдімгі немесе жоғарылатылған жүргіштікті);

- қажеттігі бойынша – тасымалдауға арналған (автомобиль - цистерна), тасымалдауға және құюға арналған (автомобиль –цистерна - құйғыш);

- сыйымдылығы (жүк көтергіштігі) бойынша;

- тасымалданатын жүктің түрі бойынша;

- көтеретін шасси түрі бойынша – рамалы және көтеретін құрылысты (2-сурет);

- түсіруге арналған технологиялық жабдық түрі бойынша (гравитациялық күштер әсерімен жүкті түсіру, механикалық түсіру, пневматикалық түсіру, цистернаға немесе дербес қойылған сорап көмегімен түсіру, самосвалды түсіру).

а - рамалы құрылыс; б - көтеретін құрылысты 2-сурет.Автомобиль-цистерналардың  схемасы

 

 

Құрылыстық  белгі бойынша цистерна резервуарлары былай бөлінеді:

- көлденең қимасының пішіні бойынша (дөңгелек, эллипс тәрізді, төртбұрыш);

бойлық қимасының пішіні бойынша (тұрақты немесе айнымалы қима; цилиндрлік - конусты; хоппер тәрізді);

- жылулық жекелеу сипаттамалары бойынша (жылулық     жекелегіші    жоқ,

термиялық жекелегіші бар, қосымша қыздырғышы бар немесе өзі қыздыратын)

- материал түрі бойынша (кәдімгі болаттан, төсемі жоқ жоғары беріктікті болаттан, ішкі беті арнайы төсемді, тот баспайтын болаттан, пластмассадан).

        Автомобиль - цистерналарды жобалағанда мыналарды ескеру керек: тасымалданатын жүктің физикалық-химиялық қасиеттерін (тығыздығы, тұтқырлығы, электр өткізуі, қаныққан буының қысымы, коррозиялығы, еріген заттар мен судың шамасы, тоңазу температурасы); сораптың сипаттамасы; тыныс клапандарының сипаттамасы; тазарту құралдарының түрі; технологиялық жабдықты қыздыру және жылулық жекелеу керектігі.

       Әртүрлі қажеттікті цистерналарға қойылатын талаптар стандартта көрсетілген.

       Қазіргі кезде автомобиль - цистерналарды белгілейтін бірыңғай жүйе қалыптаспаған. Автомобиль өнеркәсібі министрлігі шығаратын автомобиль - цистерналар былай белгіленеді, яғни белгі негізгі шасси түрі мен цистернаның қажеттігін көрсететін екі-үш әріп, дефиспен байланысқан бір-екі цифр, сонда соңғылар цистернаның м³ өлшенген сыйымдылығы және негізгі шассидің маркасы. Мысалы, АТЗ-4,5-375, яғни УРАЛ-375 автомобилі негізінде цистернасының сыйымдылығы 4,5 м³ құрайтын автомобиль отын құйғыш.

 

         1.4.Мұнай өнімдерін тасуға арналған автомобиль – цистерналар

          Бұл топтағы автомобиль - цистерналар сүзілген мұнай өнімдерін тасымалдау, қысқа мерзімде сақтау және техникаға олардың берілген шамасын өлшеп құю үшін қажет немесе осы көрсетілген жұмыстардың кейбіреуін істеу үшін керек.

        Автомобиль - цистерна тұрқысының қимасы овал тәрізді болады және де ішіне деңгей көрсеткіш қойылған, сонымен қатар цистерна қылтасының қақпағы люкпен, тыныс клапандарымен жабдықталған. Цистерна ауа шығаратын құрылғымен, ЗИП жәшігімен, тегеурінді және сорғыш құбырларды қоюға арналған пеналдармен, ұстағышы бар баспалдақпен, қылта тұсында қойылған жұмыстық алаңшамен және өртке қарсы құрал-сайманмен жабдықталған.

        Автомобиль - цистерна белгіленген тәртіппен бекітілген конструкторлық құжаттар бойынша ГОСТ Р 50913-96 сәйкес жасалынуы тиіс.

        Мұнай өнімінің нормативтік құжаттарында арнайы талап қойылмаса, онда цистерна көлемінің 95 %  аспайтын деңгейге дейін толтырылуы тиіс.

        Автомобиль - цистерналардың N₂, N₃, O₃ және О₄ категорияларында қолданатын шассилердің тежегіш жүйелері бір тұтастануға қарсы (АБС) жүйелермен қамтамасыз етілуі керек.

        Цистерналардың бүйірден соғу немесе аударылу салдарынан болатын зақымданулардан қорғау келесі шарттардың біреуі орындалса қамтамасыз етілді деп есептеледі:

- екі күшейтетін  элементтердің (қалқалар, толқын  кескіштер, ішкі немесе сыртқы  шығыршықтар) өзара аралығы 1,75 м аспауы тиіс;

- цистернаның  екі қалқасының (толқын кескіштерінің)  арасындағы көлем 7,5 м³ аспауы тиіс.

        Қалқалар мен толқын кескіштер 10 см дейін ішіне қарай майыстырылған

немесе басқа  әдіспен балама беріктік қамтамасыз етілген. Толқын кескіштің ауданы цистерна қимасының ауданының 70 % кем емес ауданды құрауы тиіс.

       Автомобиль - цистернадан отын өздігімен горизонталь алаңда қотарылғанда онда қалған отын көлемі цистернаның номиналды сыйымдылығының 0,1 % аспауы керек.

        Жабық автомобиль - цистернаны толтыруға арналған жабдық толтыруды шектегіштен тұрады, сонда оның датчигінің жұмысы құйылатын сұйықтың энергиясымен жүргізіледі. Сонымен қатар сұйық құйылуының жоғарғы деңгейін көрсететін сигнализатор болуы керек және де ол беретін электрлік сигнал шассидің дыбыс сигналына айналдырылуы тиіс. Тағы да автомобиль - цистерна кері клапаны бар қысқа құбырмен және от қорғаушысы бар газ өткізетін қысқа құбырмен жабдықталуы керек.

         Автомобиль - цистерна ішіндегі жұмыстық қысымды сақтайтын және ол аударылғанда оны өздігінен жабатын тыныс құрылғысымен, сонымен қатар цистернадағы артықшылық қысым 100 кПа (1 кг/см²) жеткенде автоматты түрде ашылатын қорғаушы құрылғылармен жабдықталуы керек.

        Цистернаның сорап қойылған сорғыш құбырында алдын ала сүзетін фильтр қойылуы тиіс.

        Мұнай өнімінің мөлшерін көрсететін есептегіштердің алдына таза сүзетін фильтрлер қойылуы керек. Фильтрдің қойылу орны сүзгіш элементті алмастыруды және фильтрдің ішкі қуысын тазартқанда фильтрді орнынан алмай істеуді қамтамасыз етуі тиіс.

        Тегеурінді және сорғыш қысқа құбырлардың цистерна ішіндегі бөліктері мұнай өнімдерімен цистерна толтырылғанда ағысты шағылыстыратын және цистерна қотарылғанда сұйықтың шұңқырын болдырмайтын құрылғылармен қамтамасыз етілуі керек.

        Цистернаның толтырылуы жоғарғы әдіспен жасалғанда мұнай өнімін беретін қысқа құбырдың цистерна ішіндегі бөлігінің төменгі қимасынан цистерна түбіне дейінгі аралық 100 мм кем болмауы тиіс.

        Цистернадағы қысым мен сиретілуді өлшеу құралы ретінде сәйкес аспаптар қойылады. Көрсетілген параметрлерді бақылау үшін индикаторлар қолдануға болады.

        Автомобиль - цистерна қысқа құбырларды сақтауға арналған жәшіктермен, ЗИП сақтайтын жәшіктермен жабдықталуы керек. Қысқа құбырларға арналған жәшіктер іштеріне шаң мен жауын-шашынды түсірмеуі керек. Қысқа құбырлар көрсетілген жәшіктерге отын түспеуін қамтамасыз ететін тығындармен жабдықталуы тиіс.

        Автомобиль - цистерна жасағанда газбен жұмыс істейтін қозғалтқышы бар автомобиль шассиін қолдануға болмайды.

       Автомобильдің пайдаланған газды шығаратын құбырын оның оң жағына алдына шығару керек. Пайдаланған газдарды шығаратын құбырдың құрылысы тұтынушының ұшқын сөндіргіш қоюына болатын мүмкіншілігі қамтамасыз етілуі тиіс.

        Егер қозғалтқыштың қойылу орны мұндай қайта жабдықтауды жасауға мүмкіндік бермесе, онда газ шығаратын құбырды оң жаққа немесе цистерна аймағынан және отын коммуникацияларының аймағынан аулақ жоғары қоюға болады. Сонда газ шығаратын құбырды отын багының қасына өте жақын қоюға болмайды. Газ шығаратын құбыр жоғары шығарылғанда оны ұшқын сөндіргішпен жабдықтамайды.

        Автомобиль - цистернада әрбіреуі көлемі 5 л кем емес екі ұнтақтық от сөндіргіш болуы керек. Тіркеме және жартылай тіркеме көлемі 5 л кем емес бір ұнтақтық от сөндіргішпен қамтамасыз етілуі тиіс.

        Цистернада «Қауіпті» деген екі белгі, «Жылдамдықтың шектелуі» деген белгі, қызыл түсті жанып - сөнетін фонарь немесе төтенше тоқтау белгі, киіз, 25 кг құмы бар жәшік қоюға арналған орындар көзделуі тиіс.

        Цистерна толтырылу (қотарылу) кезінде жермен байланысуы керек. 31-суретте автомобиль - цистернаның технологиялық жабдығының принципиалды схемасы келтірілген.

1...6-ысырмалар; 7-вентиль; А- тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр; Б- тегеурінді  қысқа құбыр; В- толтыруға және  қотаруға арналған құбыр; ГК- гидро  клапан; П- қалтқы; КЗ- золотникті  клапан; КУ- басқару краны

3-сурет. Автомобиль - цистернаның принципиалды технологиялық схемасы

 

 

 

 

Цистернаның толтырылуы өзінің сорабымен ысырмалар 1, 4 және тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр  А ашық кезінде жүргізіледі, сонда  қалған элементтер жабық болады.

Цистернаның өгей сораппен толтырылуы ысырмалар 4, 5 және тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр  А ашық кезінде жүргізіледі, сонда  қалған элементтер жабық болады.

Цистернаның өзінің сорабымен қотарылуы ысырмалар 2, 3, 5 және тегеурінді - сорғыш қысқа  құбыр А ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

          Цистернаның өгей сораппен қотарылуы ысырмалар 4, 5 және тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр А ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

         Цистернаның өздігінен қотарылуы ысырма 6 және қысқа құбырлар А, Б ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

          Цистернаға соқпай сұйықты беру ысырма 3 және қысқа құбырлар А, Б ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

        Мұнай өнімін тегеурінді қысқа құбырдан сору ысырмалар 1, 3, 4, вентиль 7 және тегеурінді қысқа құбыр Б ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

        3-суретте автомобиль отын құйғыштың принципиалды технологиялық схемасы көрсетілген.

        Цистернаның толтырылуы өзінің сорабымен ысырмалар 1, 2 және тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр А ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған

элементтер  жабық болады.

         Цистернаның өгей сораппен толтырылуы ысырмалар 2, 8 және тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр А ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

Цистернаның фильтрге соқпай өзінің сорабымен қотарылуы  ысырмалар 6, 7, 8 және тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр А ашық кезінде  жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

Цистернаның өгей сораппен қотарылуы ысырмалар 2, 8 және тегеурінді - сорғыш қысқа құбыр  А ашық кезінде жүргізіледі, сонда  басқа элементтер жабық болады.

Цистернаның өздігінен қотарылуы ысырма 9 ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

Цистернаға  соқпай сұйықты беру ысырма 2 және қысқа  құбырлар А, Б ашық кезінде жүргізіледі, сонда қалған элементтер жабық болады.

Үлестіретін қысқа құбырлардан мұнай өнімін сору ысырмалар 1, 2, 4, 5, 7 және вентиль10 ашық кезінде жүргізіледі, сонда  қалған элементтер жабық болады. 4-суретте тыныс құрылғысының құрылысы көрсетілген.

Қатты төсемді  жүретін жері бар мұнай базаларында  операциялар орындағанда статикалық электр тогын өткізу үшін автомобиль - цистерналар тұрақты жермен байланыстыратын  жүйеге қосуға арналған вилкасы бар  қапталған сыммен қамтамасыз етілуі керек. Сонымен қатар далалық  жағдайларда жұмыс істегенде  цистернаны жермен байланыстыру үшін сынасы бар трос және автомобиль қозғалыс кезінде жолмен 200 мм ұзындықта жанасатын, тұндырғышқа бекітілген шынжыр болуы керек. Осындай мақсатпен тегеурінді - сорғыш қысқа құбырлардың құрылысында статикалық электр тогын өткізетін жүйе болуы қажет. Бұл үшін арнайы құрылысты қысқа құбырлар пайдаланады, сонда бұл құбырлардың ішіне сым спиральі қойылған және иілгіш бөлігімен цистернаның қысқа құбырымен жалғасады.